Διαταραχή στην περίοδο ορίζεται ως η αλλαγή στο χρονικό διάστημα μεταξύ δύο διαδοχικών περιόδων με μεγάλη απόκλιση, οι κύκλοι που διαρκούν κάτω από 21 ημέρες ή πάνω από 35 ημέρες καθώς και σημαντική αλλαγή στη διάρκεια της εμμηνορυσίας ή/και στην ποσότητα απώλειας αίματος.

Τυπικά, είθισται ένας φυσιολογικός κύκλος να έχει διάρκεια 28 ημερών. Το σύνηθες όμως για κάθε γυναίκα είναι διαφορετικό  και κυμαίνεται μεταξύ 26 και 32 ημερών. Ακόμα και στη περίπτωση μιας γυναίκας με σταθερό κύκλο, μια απόκλιση ±2 ημερών, θεωρείται φυσιολογική.

Περίπου στα μέσα του κύκλου (12^η – 14^η ημέρα σε έναν κύκλο 26- 28 ημερών) η μία ωοθήκη απελευθερώνει ένα ωάριο το οποίο εν συνεχεία ταξιδεύει μέσα στη σάλπιγγα έως την ενδομητρική κοιλότητα.

Αν δεν πραγματοποιηθεί γονιμοποίηση κι εμφύτευση του ζυγωτού, το μη γονιμοποιημένο ωάριο μαζί με την εσωτερική επένδυση της μήτρας, αποπίπτουν στο φαινόμενο που ονομάζουμε περίοδο.

Πολύ συχνά προκύπτει περίοδος χωρίς να έχει συντελεστεί το συμβάν της ωορρηξίας γεγονός που οδηγεί συνήθως σε επώδυνες περιόδους, λόγω της ορμονικής ανισορροπίας που προκαλεί αυτή η συνθήκη.

Το συχνότερο αίτιο της δυσμηνόρροιας είναι η ορμονική ανισορροπία, όταν δηλαδή τα επίπεδα των γενετήσιων ορμονών δεν βρίσκονται στα κατάλληλα επίπεδα και στην κατάλληλη ισορροπία μεταξύ τους κατά τη διάρκεια του έμμηνου κύκλου.

Άλλοι λόγοι που χρήζουν ιατρικής διερεύνησης είναι η παρουσία εστιών ενδομητρίωσης ή/και αδενομύωσης καθώς και η παρουσία ινομυωμάτων στη μήτρα.

Οι ορμόνες είναι εκείνες που καθορίζουν όλες τις φυσιολογικές λειτουργίες και διεργασίες που απαιτούνται για να πραγματοποιηθεί γονιμοποίηση ενός ωαρίου και ακολούθως η επιτυχημένη εμφύτευση του ζυγωτού στο ενδομήτριο.

Σε όλη  τη διάρκεια της περιόδου, τα επίπεδα των ορμονών ανεβοκατεβαίνουν, εξυπηρετώντας τις ανάλογες λειτουργίες για την παραγωγή, διατήρηση και απόπτωση των ωαρίων.

Δύο είναι οι βασικές, λειτουργικές ορμόνες των οποίων τα επίπεδα συντονίζουν την αναπαραγωγική λειτουργία, τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη.

Οποιαδήποτε εκτροπή των επιπέδων αυτών των ορμονών από τα ιδανικά επίπεδα, διαταράσσει τη σταθερότητα του κύκλου με ποικίλους μηχανισμούς (διαταραχές ωορρηξίας, ανωοθυλακιορρηκτικοί κύκλοι, λεπτό ενδομήτριο, μειωμένη δεκτικότητα ενδομητρίου κοκ)

Οι άτακτες περίοδοι μπορεί να είναι σύμπτωμα πολλαπλών υποκείμενων διαταραχών. Μια από τις πιο γνωστές και συνήθεις είναι το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών το οποίο χαρακτηρίζεται από μεγάλη ετεροπαθογένεια και διάφορες δαβαθμίσεις βαρύτητας συμπτωμάτων. Χαρακτηριστικό του συνδρόμου αυτού είναι οι ανωοθυλακιορρηκτικοί κύκλοι, δηλαδή έμμηνοι κύκλοι όπου δε συμβαίνει ωορρηξία, επηρρεάζοντας αντίστοιχα τη γονιμότητα της γυναίκας.

Υπάρχουν βέβαια και οι περιπτώσεις εκείνες όπου μια παροδική αστάθεια στην περίοδο μπορεί να αποδοθεί σε εξωγενείς παράγοντες, όπως μια έντονη περίοδος άγχους, σύνοδα προβλήματα υγείας, έντονη άσκηση ή μη –ισορροπημένη διατροφή.  Όταν η περίοδος επισκέπτεται τη γυναίκα ‘’απρόβλεπτα’’, καθίσταται από δύσκολο έως αδύνατο να γίνει υπολογισμός των γόνιμων ημερών ώστε να σχεδιαστεί μια εγκυμοσύνη.

Σε κάθε περίπτωση, καλό είναι μια γυναίκα που παρατηρεί έλλειψη τακτικότητας στην περίοδο της και ενδιαφέρεται να τεκνοποιήσει, ν’ απευθυνθεί σε έναν ειδικό γονιμότητας για περαιτέρω έλεγχο.